HANİYA DA BENİM ELLİ DİREM BASTIRMAM

 

HANİYA DA BENİM ELLİ DİREM BASTIRMAM
 
Üzerinde en çok konuşulan türkülerimizden birisi, kısaca Konyalı olarak bilinen türkümüz…
 
Kimimiz türkünün Girit’te yakılan bir sevda türküsü olduğunu, kimimiz kanto olduğunu, sanatçılar vasıtasıyla Konya’ya taşındığını, kimimiz Konya’ya gelen kantocuların İstanbul’a Konya’dan götürdüğünü söyledik.  
 
Türkünün notasını, merhum babam Mazhar Sakman, 8 Haziran 1963 tarihinde Şehir Postası gazetesinde yayımlamıştır. Notanın altına şu not düşülmüştür; “Zaman zaman Arap ülkeleri radyolarında aynı varyantı sözleri Arapça olarak dinlemekteyiz. Zamanıyle bu türkü oradan mı getirilmiş yoksa Konya’dan mı götürülmüş bilinemez. Her ne kadar ekseriyetle sözler mi sedası ile başlanarak söylenmekte ise de aslı notada belirtildiği gibi tarzı kadim üzre ince (la) sedasındadır.” -Mazhar-

 

Her ne olursa olsun; Konya’nın öz malı olan türküyü, bu kez Karaman’dan, Selanik’e mübadelede göç eden Ortodoks Türklerden olması kuvvetle muhtemel bir ninemizden dinlerken aklımıza ister istemez o dönemlerde yaşanan acılar geliyor. Belki de Sille’den göç eden Rum bir aileye mensup da olabilir…
 
Ninemizin yüzündeki kırışıklıklar sanki yaşadığı o acı günlerden kalan izler gibi hüzün haykırıyor. Türküyü bu kadar güzel okuması ve Türkçeyi iyi kullanması, Konya ağzıyla okuması Konya / Karaman’dan göç ettiğini haykırır gibi…
 
Ninemiz, gür sesiyle öyle bir güzel okuyor ki… hüznünü; şen şakrak ezginin arasına saklıyor ve içindeki acının üzerini bir kez daha örtüyor…
 
Türkü metni Mazhar Sakman’ın bant kayıtlarından deşifre ettiğim şekliyle söyle:
 
HANİ BENİM ELLİ DİREM BULGURUM (GONYALI)
 
 (Ah)    Hani benim elli direm bulgurum (bulgurum)
            Gonyalı’nın gaşlarına vurgunum (yörü yörü Gonyalım yörü)
                                    Yörü yavrum yörü Gonyalım yörü
                                    Şimdi burdan geçti zamparenin biri
 
(Ah)     Hani benim elli  direm ırakım (ırakım)
            İçer içer dağılıyor merâkım (yörü yörü Gonyalım yörü)
                                   Yörü yavrum yörü Sülüman’ım yörü
                                    Nerde galdın canım ilimanım yörü
 
(Ah)     Hani benim elli direm şekerim (şekerim)
            Sen içte gel ben gahrini çekerim (yörü yörü Gonyalım Yörü)
                                    Oğul bAli’m yörü Gonyalı yörü
                                    Sevdalı yörü dalgalı yörü
 
(Ah)     Gayseri’den Garaman’dan Gonya’dan (Gonya’dan)
            Nasibimi alamadım dünyadan (yörü yörü Gonyalım yörü)
                                    Yörü yörü yörü Gonyalım yörü
                                    Şimdi burdan geçti Osmanlı’nın biri
 
(Ah)     Hani benim elli direm barıtım (barıtım)
            Aklım olsa Gonyalı’ya varırdım (yörü yörü Gonyalım yörü
                                    Oğul bAli’m yörü Gonyalı yörü
                                    Gız nişanlın geliyor Osmanlıca yörü
 
(Ah)     Hani benim elli direm pırasam (pırasam)
            Çıra yaksam Gonyalı’yı arasam (yörü yörü Gonyalım yörü)
                                    Yörü yavrum yörü Gonyalım yörü
                                    Şimdi burdan geçti huvardanın biri
 
(Ah)     Şu Gonya’dır asıl benim vatanım (vatanım)
            Gel Gonyalı iki gadeh atalım (yörü yörü Gonyalım yörü)
                                    Yörü yörü  yörü Gonyalım yörü
                                    Şimdi burdan geçti Osmanlı’nın biri
 
(Ah)     Hani benim elli direm yoğurdum (yoğurdum)
            Gonyalı’dan üç oğlan doğurdum (yörü yörü Gonyalım yörü)
                                    Yörü yavrum yörü Gonyalım yörü
                                    Şimdi burdan geçti zamparenin biri
 
(Bu çok tanınmış oyun havamızı, Mazhar Sakman bazen böyle, bazen de “elli direm” sözcüğünün yerine “yarım okka” sözcüğünü kullanarak okumuştur.)
 
Videoyu Youtube’de izlerken altına yapılan yorumlardan öğrendiğime göre türküyü okuyan Katina Farasopoulou isimli Kayseri, Yahyalı doğumlu Rum bir aileye mensup sanatçıymış. Türkçe bilmemesine rağmen birçok türkü ezberindeymiş ve 2019 yılında vefat etmiş…
 
Sesi hâlâ kulaklarımda: Yörü yavrum yörü/ Saçlarını sürü/ Al yanakta duruyor/ Dişlerimin izi…
 
Aradan yüz yıl da geçse unutulmuyor; acıları yürekleri bir oyun havasının ezgileri arasına gizlenip yakmaya devam ediyor.  
 
TAHİR SAKMAN