MAZHAR SAKMAN TÜRKÜ HAZİNESİ 30 EVVELA YÜRÜTTÜK BAŞTAN ÇORBAYI (YEMEK DE...

MAZHAR SAKMAN TÜRKÜ HAZİNESİ 30 EVVELA YÜRÜTTÜK BAŞTAN ÇORBAYI (YEMEK DESTANI-YEKTE)
 
Kadim şehrin tarihi yemeklerini anlatması ve bir kadın hocanın yazdığı bu türkünün Konya oturaklarında yer bulması açısından önem kazanan bu türkümüzü, Konyalı yazarlardan İbrahim Aczi Kendi’nin kayınvalidesi, Mazhar Sakman’ın paylaştığımız pek çok kaydında eşlik eden udi sanatçımız merhum Cenap Kendi’nin de ninesi olan Şerife Hanım veya namı diğer Bülbül Hoca’nın yaktığı söylenir.
 
Şerife Hanım’ın, şair yönüyle hocalığını lakabında ustalıkla birleştiren Konyalı, ona “Bülbül Hoca” demiştir ve bu isim zamanla kendi isminin önüne geçmiştir.  
 
Cuma günleri kadınlara vaaz eden onlara ilahiler okuyan Bülbül Hoca hakkında detaylı bilgi "S. Nüzhet Ergun ve M. Ferit Uğur ikilisinin 1926 yılında yayımladığı Konya Vilayeti Halkıyyat ve Harsiyyatı” isimli kitapta verilmiştir. 1847 yılında Konya’nın Kalecik Mahallesi’nde doğan Bülbül Hoca, 1932 yılında aramızdan ayrılmış.
 
Mazhar Sakman, Cenap Kendi ile olan sohbetlerinde Bülbül Hoca’dan her zaman saygıyla söz etmişler birçok şiirinin olduğunu ifade etmişlerdir. Şehrimizin sanat hayatında kadınların etkisini de gösteren bu türkü zamanla eklentiler alsa da hâlâ Konya yemeklerini anlatan en iyi eserdir. Şiirde “Bin üç yüz on dörtte yaptım destanı” mısraı, Bülbül Hoca’nın destanı 1898/1899 yıllarında söylediğini göstermektedir. Hepsine rahmetler olsun…
 
Türkünün tam metni Mazhar Sakman’dan yazdığım şekliyle şöyledir:
 
Evvela yürüttük baştan çorbayı
Sarımsakla terbiye olmuş paçayı
Domatesle pişirmeli bamyayı
Midemizi açsın hoş misal olsun
 
Bihamdülillah hiçbir şeyi taşlamam
Yağ içinde yumurtayı boşlamam
Yumuşak somun olmayınca başlamam
Semiz etin kenarları al olsun
 
Baklava ile börek derkenar ola
Şeker helvası da pür hisâr ola
Toplanıp ihvanlar bir karar ola
Sıtk-u muhabbetli ehli hâl olsun
 
Katmeri ince aç yağın sakınma
Sakın ona haşhaş yağı kullanma
İnce etten olur hem de çullama
Tavada pişmiş bir kızıl hâl olsun
 
 Enginar ile kereviz ıspanak
 Karnabetle semiz ota birle bak
 Patata tomata böğrülce kabak
 Onlar da içinde hasbihal olsun
 
Mısırgayı bir hâl edin öldürün
Ortasına fıstık pirinç doldurun
Dolmaları üçer üçer kaldırın
Kuvveti bedene irtihâl olsun
 
Mıkla cilbir mantı kaygana gelsin
Makarna ile keşkek kuskus çekilsin
Şalga pişip gelirken dökülsün
Kalan yemekler de istimal olsun
 
Köfte yaprak bir de lahana dolması
Sarı erik zerdâli nohut yahnısı
Zülbiye pancar turp salatası
Anlar da içinde pür kemâl olsun
 
Tabakta turşu da kalmasın mahzun
Zeytinyağ üstüne sıkılsın limon
Balığı kızartın getirin pürhûn
Yiyelim bizlerde can misal olsun
 
Yiyenler nimetin şükrün bilirse
Vücut kuvvet bulup hâlin alırsa
Bu yemekler bize her gün gelirse
İsterse altı ay oruç hâl olsun
 
Sebebin işleyip karin gözetsin
Herkes varıp nasibin deşirsin
Günde bana üçer üçer getirsin
Hulku huyu güzel bir ayal olsun
 
Taan itmen ahbaplar siz bu âşıkı
Nimet ucuz amma budur layıkı
Çok istemem ben keseme harçlığı
Beşibirlik ile bir riyal olsun
 
Hak verir dostuna yarınki günü
Çorbada yemeklerin önüdür önü
Yemeklerin bastırmak için üstünü
Kahve ile tütün on çuval olsun
 
Palize ile muhallebi araya
Kifayeler dursun hep bir sıraya
İki tatlı tuzlu gelsin sofraya
Kaymak güllaç ile şeker hâllolsun
 
Canım hem börülce bakla da ister
Yıldız kökü Çayırbağı’nda biter
Patlıcan ortanın gayretin güder
Karpuz üzüm divlek üç misal olsun
 
Kadifin telini kırmalı gülü
Üzeri kokulu amberli gülü
Pilavın üstüne getir sütlüyü
Yiyelim bizler de can cemal olsun
 
Bihamdülillâh yedik nimet ve nanı
Bizim zamanımız bolluk zamanı
Bin üç yüz on dörtte yaptım destanı
Okunsun dillerde pür icmâl olsun

https://www.youtube.com/@tahirsakman-Konya

https://youtu.be/hyHWXmN9RNY?si=UYiAoqjir9RHVztP

TAHİR SAKMAN