SİZE RAĞMEN YAŞADIM XVII (UZUN KIZLARIN ALİME)

Muhacir Pazarı yıllarında, çocukluğumu yaşadığım o yıllarda tanıyabildiğim ve hatırlayabildiğim her kim varsa onların gerçek Konyalı olduğunu şimdilerde daha iyi anlıyorum.
 
O eski insanların dünyası oldukça farklıydı; hayata bakışlarının, sanat anlayışlarının günümüzden bile oldukça ileride olduğunu görmek, bana oldukça şaşırtıcı gelmiştir. Hele hele günümüz insanlarının sanki o insanların torunları olduklarını inkâra varan tavırları karşısında üzülmemek elde değil!
 
O yılların sanat dolu Konya’sı… Halkevlerinin kuruluşuna falan daha çok var… Savaşlardan yorgun çıkan ama umudunu ve istiklalini hiçbir zaman yitirmemiş halkın; bu azminin, bu direnişinin arkasında Konya kadınlarının olduğu asla unutulmamalıdır. Türkülerimiz onların sesleriyle doludur.
 
İki oğlunu, kocasını hatta damadını askere yollayan bir kahraman Konya kadını, efsaneleşen ismiyle “Alim Hoca…” Uluırmak’ta Maraş Sokak’ta yaşayan Uzun Kızların Alime Hanım… Zeynel Abidin Hocadan icazetli Alim Hoca… Gürül gürül akan, kabına sığmayan bir sesle söylediği şiirleri tüm Konya’yı saran Alim Hoca…
 
Kadir Mevla’m defterime bak derse
Yerle göğün arasına çık derse
Cürmü isyan günahıma çok derse
Eyvah bana yazık bana vay bana
 
Aklar düştü benim siyah saçıma
Ben ağlarım günahıma suçuma
Koyacaklar kara toprak içine
Eyvah bana yazık bana vay bana
 
Kadir Mevla’m Arafat’a varırsa
Yüzüm kara beni anda görürse
Beratımı sol elime verirse
Eyvah bana yazık bana vay bana
 
Başka şiirlerinin de olduğunu ve bunları besteleyerek kadınlara okuduğunu bildiğimiz Alim Hoca’nın o yıllarda “vay dayısı“ diye bilinen ve çok sevilen bir şiiri daha varmış. Bu şiiri Abidin amcadan dinlemiş ve bir yerlere kaydetmiştim ama bulamadım, umarım bir gün bulurum.
 
Babam Mazhar Sakman’ın oturaklarda birlikte çalıp söyledikleri “Çolak Abidin” lakaplı Abidin Özlüoğlu’nun ninesidir Alim Hoca… Abidin amcayı çok severdim. Bizim Sarıyakup’taki bağ evimizde düzenlenen gecelerden hatırlıyorum ayrıca evi de bize yakındı, komşuyduk. Sabaha kadar yerinden hiç kıpırdamaz, iki dizinin üstünde oturur, cümbüşünden dökülen yanık seslere yüreğini koyardı. Cura da çalarmış Abidin amca ama sonra cümbüşte karar kılmış, sanırım o yıllarda köy düğünlerine çok gitmelerinin bir etkisiydi bu, çünkü cümbüşün sesi çok çıkardı. Babam bazen söyler, tarak takardı cümbüşe ve böylece sesi biraz daha düşerdi. Babası Alişan, seferberlikte askere gitmiş ve şehit olmuştu. Babaannesi Alim Hoca büyütmüştü, Abidin amcayı… Sessiz, bir o kadar da neşe dolu bir insandı.
 
Bir Konya türküsü vardır hani bilirsiniz, Menteşeli…. Bu türküyü Alim Hoca’nın yaktığı söylenir.
 
Şaşırdınız mı? Bir kadın hoca türkü yakıyor… Bu Konya sanki masallarda kalmış gibi, sanki gökyüzünde ebemkuşaklarının üstünde bir yerlerde unutulmuş…
 
Alim Hoca, askere, vatana armağan ettiklerinin arkasından söylemiş bir seher vakti… Muğlalı (Menteşeli) olan temel dibi komşuna hitaben içini dökmüş:
 
Menteşeli Menteşeli
Deli oldum aşka düşeli
Üç yıl oldu yâr gideli
Kaldım evlerde yalınız
 
Derviş olsam giysem hırka
Kimsem yok ki versem arka
Gönderdiler Şam’a Şark’a
Çekilmez derdim yalınız
 
Evleri var içli dışlı
Çelenleri hüma kuşlu
Kalbim ağlar gözüm yaşlı
Kaldım evlerde yalınız
 
Evleri var yüksek bodam
Nerde kaldı benim kocam
Ak sakallı garip babam
Çekilmez derdim yalınız
 
Loras’tan^[1] bir bulut ağdı
Sulu sepen karlar yağdı
Yolcularım hanlarda kaldı
Kaldım evlerde yalınız
 
Asker yolu ikidir iki
Giydikleri potin teki
Benim guzum gelmez mi ki
Kaldım evlerde yalınız
 
İbrişimin telden midir
Muhabbetin candan mıdır
Bu ayrılık senden midir
Kaldım evlerde yalınız
 
Neler yitirmişiz meğerse neler, içim yanıyor ve bir kez daha o bulutlar gibi temiz yürekli dünün Konyalısına minnet ve şükranlarımı sunuyorum…
 
(Bu türküyle ilgili olarak geniş bilgi için bakınız:
SAKMAN, M. Tahir, Konyalı Mazhar Sakman’dan Türküler, Konya İl Kültür Müdürlüğü, 1999, Konya.
SAKMAN, M. Tahir, Dünden Bugüne Konya Oturakları, Milenyum Yayınları, 2001 İstanbul.)

TAHİR SAKMAN

---

[1] Konya’nın batısında bir dağ.