RÜZGÂRA TÜRKÜ SÖYLEMEK

 

RÜZGÂRA TÜRKÜ SÖYLEMEK
 
Bazen suya yazıyormuşum, rüzgâra söylüyormuşum, bulutlara üflüyormuşum gibi geliyor…
 
Sonra karşıma öyle şeyler çıkıyor ki bu düşüncelerimden hemen vazgeçiyorum. Yapılan işin boşa gitmediğinin kanıtı gibi duruyor karşımda 1940 yılına ait iki derleme fişi…
 
Merhum Mazhar Sakman, Muzaffer Sarısözen’in Konya’ya geldiğini ve kendisinin çalıp söylediğini ve plaklara kaydedilerek dinlediğini anlatırdı…
 
18 Temmuz 1940 tarihli iki fiş… İTÜ Devlet Konservatuvarı Akademisyenlerinden dostum Süleyman Şenel yollayınca aklıma hemen bu anı geldi… Bu iki fişteki türkülerden biri “yel eser kum savrulur” diye de bilinen meşhur halk hikayelerinden Arzu ile Kamber’in Konya oturaklarındaki yansıması… Bu türküyü babam, uzun kış gecelerinde, Akbaş Mahallesi’ndeki kadın toplantılarında gençliğinde okuduğunu da anlatırdı. Türkünün benim kaydettiğim sözleri şöyle:
 
 
YEL ESER KUM SAVRULUR (ARZU ILE KAMBER)
 
Yel eser kum savrulur
Cihan başıma çevrilir
Sana derim nazlı yâr
Yol buradan ayrılır

Hey zenciler zenciler
Serhoş m’olur çengiler
Arzu Hanım topuğun
Sıkmayın üzengiler
 
Hey Nazilli Nazilli
Koyunları çifte kuzulu
Koyunların alnında
Arzu’yla Kamber yazılı
 
Arzu’m yasa batmışsın
Hilal kaşlarını çatmışsın
Sofraya teklif olmaz
Bildim ağular katmışsın
 
Hayvanlarda dilsiz ne
Yemişlerde gülsüz ne
Söyle bana Kamber’im
Kur’an’da mimsiz ne
 
Yoktur balığın dili
Olmaz incirin gülü
Sorar isen mimsizi
İnna atayna suresi
 
Son üç kıta Süleyman Şenel’in, Mazhar Sakman derlemesinden alınmıştır.

 
İkinci derleme fişine göre derlenen türkü “Kahvenin önünde tabakam kaldı (Memedim)… Ankara Maarif Vekilliği Ankara Konservatuvarı antetli derleme fişlerine Mazhar Sakman’ın mesleği gedikli başçavuş olarak yazılmış. O tarihlerde bandoda astsubay olarak görev yaptığını bildiğimiz merhum Sakman’ın muhtemelen yaz tatilinde bulunduğu sırada derlenmiş olmalı.
 
Derleme fişleri bulunan türkülere ait kayıtlara, plaklara henüz ulaşamasak da eğer plaklar bozulmamışsa, kırılmamışsa bir gün mutlaka ortaya çıkacaktır. Mazhar Sakman’ın 30 yaşındayken söylediği türküleri muhtemelen bir gün dinleyebilecek olmanın heyecanı beni şimdiden sardı…

Aynı dönemde Silleli İbrahim Berberoğlu'ndan yapılan derlemeden kalan hatıra...

 
Kitap çalışması nedeniyle bu fişleri arşivlerden ortaya çıkaran Celal Volkan Kaya’ya ayrıca teşekkür ederim. Süleyman Şenel ile birlikte TRT İstanbul Radyosu’nda “Türkü Yazıları” isimli çok önemli bir program dizisi yayımlayan Celal Volkan Kaya, önemli çalışmalara imza atan uzman bir isimdir. Süleyman Şenel ile birlikte 27/07/2020 tarihinden itibaren Konya türküleri ile ilgili çok önemli bir arşiv çalışması yapmışlar ve dört bölüm halinde yayımlamışlardır. Kayıtları, Konya türkü kültürü açısından hazine değeri taşımaktadır ve bugüne kadar yapılan en kapsamlı çalışmalardan bir tanesidir. Dört bölümde Konya türküleri ile ilgili çok önemli bilgiler verilmektedir. Ses kayıtları arşivimde mevcuttur ve önümüzdeki dönemlerde yayımlamayı düşünüyorum.

26 Ocak 1953 tarihinde Taksim Belediye Gazinosu’ndan bir hatıra:                                    Soldan sağa; 1- Bartınlı Muharrem, 2- (?), 3- Mazhar Sakman, 4- Silleli İbrahim Berberoğlu, 5- Mustafa Gürbilek, 6- (?) (Fotoğraf T. Sakman Koleksiyonu)

Yaptığımız işlerin boşa gitmeyeceğini bir kez daha görmenin mutluluğuyla Süleyman Şenel’e ve Celal Volkan Kaya’ya Konya türkü kültürü adına müteşekkirim…
 
Her ne kadar şehrimizdeki folklor çalışmalarının ilgisizliğe kurban edilmesinin izlerini görüp üzülsek de yetkin, uzman isimlerin bu konulardaki çalışmalarını görünce içimiz ferahlıyor…
 
Ve rüzgâra türkü söylemeye devam etmek için artık daha çok nedenimiz var…

TAHİR SAKMAN